کینوا چیست؟ | خواص فوق العاده کینوا

می­ خواهید بدانید کینوا چیست؟ تا چه حد از خواص کینوا آگاهی دارید؟ چرا کینوا توسط سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) که در زمینه توسعه کشاورزی در تمام دنیا فعالیت دارد، خاویار گیاهی نامگذاری شده است؟ به چه دلیل مجمع عمومی سازمان ملل متحد سال ۲۰۱۳ را سال جهانی کینوا نامید؟ دانشمندان ناسا بر روی کینوا به عنوان گزینه­ ای مناسب کشت در فضا به دلیل خواص بی­شمار و کاشت آسان آن تحقیقات گسترده­ای کرده ­اند. کینوا گیاهی با نام علمی چنوپدیوم کینوا از خانواده آمارانت  و بومی کشورهای آمریکای جنوبی چون پرو، بولیوی، شیلی، اکوادور و … است. کینوا شبه غله­ ای با خواص شگفت انگیز است که بر خلاف باور عموم از خانواده اسفناج و گیاه تاج خروسی است. کینوا به مادر دانه­ ها و برنج اینکا نیز مشهور است. کشت کینوا در ایران بیشتر به خاطر دانه ­های خوراکی آن صورت می­گیرد این در حالی است که در آمریکای جنوبی برگ تازه گیاه برای تهیه انواع سالاد، کوکو، خورشت و در غذاهای مختلف استفاده می­شود و پس از برداشت نیز گیاه کینوا به عنوان علوفه و خوراک دام کاربرد دارد. علاوه بر موارد بالا ساپونین روی دانه گیاه کینوا در صنایع بهداشتی و برای تولید مواد شوینده قابل استفاده است. از حیث خواص نیز کینوا بی­نظیر است یک پروتئین گیاهی کامل است و از معدود گیاهانی به شمار می­رود که تمام نه آمینواسید ضروری بدن را دارا است.

کاشت کینوا در ایران

بذر کینوا برای نخستین بار در سال ۱۳۸۷ و توسط مؤسسه تهیه و اصلاح نهال و بذر وارد کشور شد. کاشت کینوا در ایران نیز در همان سال آغاز شد که عملکرد یک تن در هکتاری که به دست آمد خیلی رضایت بخش نبود. زیر نظر سازمان فائو که بذر گیاه کینوا را برای کاشت و بومی سازی به هشت کشور از جمله ایران ارسال نموده بود، عملکرد چهار تن در هکتار در برخی مزارع آب شیرین در کشور عزیزمان محقق شد. امروزه تمرکز و سیاست شرکت مدیاف بر این است که بذر مرغوب تولید و در اختیار کشاورزان قرار گیرد و کشت وسیع و بازدهی بالا گیاه کینوا در زمین­های با آب و خاک شور که بخش وسیعی از خاک ایران را شامل می­شوند و محصول دیگری نیز در این مزارع به عمل نمی­آید امکان پذیر شود. خوشبختانه در حال حاضر سطح کاشت کینوا در ایران هر ساله روندی رو به رشد داشته و دارد. کاشت کینوا در ایران بسیار مقرون به صرفه است زیرا با توجه به دوره کاشت کوتاه این امکان به وجود می­آید که کینوا را به صورت تناوبی با گندم، جو و سایر محصولات کشت نمود و همچنین به دلیل مقاومت بالای کینوا به شوری این گیاه در مزارع با خاک و آب شور، حتی نزدیک به شوری آب دریا که هیچ محصولی رشد نمی­یابد، بهترین گزینه برای بیابان زدایی، قابل کشت و بهره­برداری است. کینوا با توجه به محدودیت­های آبی که در اکثر نقاط کشور با آن مواجه هستیم و به دلیل خواص مفید بسیارش بهترین جایگزین برای برنج چه در کشت و چه در مصرف روزمره است. کاشت کینوا در ایران به طور قطع راهگشای صنعت کشاورزی کشور خواهد بود.

سال جهانی کینوا

سال ۲۰۱۳ توسط مجمع جهانی سازمان ملل متحد سال جهانی کینوا نامگذاری شد. هدف از این نامگذاری ارج نهادن به تلاش کشاورزان بومی منطقه آند و آمریکای جنوبی جهت حفظ و نگهداری این گیاه سازگار با طبیعت و انتقال آن به نسل­ های آینده بوده است. دلیل دیگر آن نیز معطوف نمودن توجه جامعه جهانی به این دانه خوراکی، فرهنگ سازی و ترویج مصرف کینوا است. این امر تا حدودی نیز تحقق یافته است و مصرف کینوا به خصوص در کشورهای غربی به عنوان بهترین جایگزین گندم و جو که مقوی­تر و سالم­تر هم هست، محبوبیت فراوانی یافته است.

خواص کینوا برای کودکان

خواص کینوا برای کودکان طیف وسیعی را در بر می­ گیرد. به توصیه اکثر پزشکان و متخصصین تغذیه بهتر است، مصرف کینوا برای کودک از ۸ ماهگی آغاز شود. دوز مصرف کینوا برای کودک را باید به آرامی افزایش داد تا بدن به این ماده غذایی جدید عادت کند. کینوا سرشار از پروتئین و مواد معدنی می­باشد و به همین دلیل برای رشد کودک فوق العاده است اگر می­خواهید به رژیم غذایی روزانه کودک خود پروتئین اضافه کنید کینوا بهترین گزینه است. کینوا از درصد فیبر و آنتی اکسیدان بالایی برخوردار است که این خود عاملی طبیعی برای پیشگیری از یبوست در کودک به شمار می­رود. منیزیم فراوان کینوا به جذب بهتر کلسیم توسط دندان­ها و استخوان­های کودک اثر شایانی دارد. کربوهیدرات موجود در کینوا انرژی روزانه کودک را فراهم می­سازد تا در هنگام بازی و تحرک دچار افت انرژی و احساس ضعف و خستگی نکند. ویتامین B کینوا در شادابی کودک موثر است. بهترین حالت طبخ کینوا به این صورت است که کینوا را به مدت دو ساعت در آب خیسانده و سپس ۳۰ دقیقه جوشاند. پوره کینوا به همراه کره و سیب زمینی، ترکیب کینوا با گوشت، مرغ، سبزیجات، ذرت، نخود فرنگی، هویج و … هم بسیار لذیذ و هم مقوی خواهد بود. کینوا در ترکیب با میوه­ها مانند موز له شده و سیب خرد شده با دارچین نیز بی­نظیر است.

خواص کینوا برای پوست و مو

از مهم­ترین خواص کینوا برای مو و پوست می­توان به خاصیت ضد التهابی، سوزش و خارش آن اشاره کرد. کینوا به دلیل مقدار بالای ویتامین B این ویژگی را دارا است. علاوه بر این مقدار زیاد ویتامین B موجود در کینوا به کاهش ملانین پوست کمک خواهد کرد و از تیره شدن پوست جلوگیری می­کند و لکه­های تیره پوست را از بین می­برد. ویتامین B3 در کینوا هم به درمان اثرات التهابی و لکه­های قرمز رنگ پوست که بر اثر باقی ماندن جای جوش و آکنه ایجاد شده­اند تاثیر شایانی دارد. ویتامین A موجود در کینوا نیز با اثرگذاری بر کاهش چربی پوست انواع جوش و آکنه­های پوستی را درمان می­کند. ­از دیگر خواص کینوا برای شادابی و جوان سازی پوست و مو می­توان به افزایش ویژگی الاستیسیته پوست اشاره کرد که به دلیل مقادیر بالای آنتی اکسیدان، ریبوفلاوین و ویتامین A موجود در کینوا ایجاد می­شود. افزایش الاستیسیته پوست بر درمان چین و چروک و جوان سازی پوست صورت موثر است. درصد بالای پروتئین موجود در این دانه خوراکی بر روند کلاژن سازی پوست تاثیر گذار است و آن را تسریع می­نماید. مضاف بر مواردی که در بالا به آن اشاره شد مقادیر بالای پروتئین و آمینواسید موجود در کینوا به تقویت فولیکول­های مو، ضخیم شدن تار موها و جلوگیری از ایجاد مو خوره کمک می­نمایند و رشد موی سر را تسریع می­بخشند. آهن، کلسیم و فسفر موجود در این گیاه بر بهبود گردش خون در پوست سر انسان و رساندن رطوبت مورد نیاز به پوست موثر است و به درمان شوره سر کمک می­کند. آمینو اسید تیروزین نیز به حفظ و تحریک رنگدانه­ های اصلی مو، شفافیت و براقیت مو یاری می­رساند.

خواص کینوا در بارداری

در دوران حساس بارداری با دقت نظر فراوان باید رژیم غذایی سرشار از پروتئین، انواع ویتامین­ها، فیبر و مواد معدنی است در اولویت قرار گیرد. کینوا محصولی است که تمامی موارد بالا را یکجا شامل می­شود. از عمده­ترین خواص کینوا در دوران بارداری و با توجه به مواد معدنی فراوان می­توان به اثرگذاری کینوا بر تسریع رشد و تقویت و تحکیم استخوان­های جنین اشاره کرد. مقدار بالای فولات موجود در این دانه بی­نظیر علاوه بر کمک به بهبود رشد جنین، خطر ابتلا به نقایص لوله عصبی در جنین و معضل زایمان پیش از موعد را کاهش می­دهد. فیبر موجود در کینوا موجب جذب ترکیبات سمی، اسید صفرا و رشد میکرو ارگانیسم­های روده بزرگ می­شود. مضاف بر این فیبر موجب بهبود هضم غذا شده و با بهینه­سازی حرکات روده خطر ابتلا به یبوست در دوران بارداری را کاهش می­دهد، همچنین باعث کاهش کلسترول خون و کاهش شاخص قند خون نیز خواهد شد. آهن موجود در کینوا با اثرگذاری بر تولید گلبول­های قرمز از خطر ابتلا به کم خونی پیشگیری نموده و منیزیم آن برای کاهش فشار خون بالا مفید است. در دوران بارداری و پس از آن برخی مادران دچار ریزش موی شدید و بسیاری حساسیت­ها و بیماری­های پوستی می­شوند که همان­طور که در پاراگراف قبلی نیز به آن اشاره شد یکی از مهم­ترین خواص کینوا در بارداری، تقویت پوست و مو است.

تفاوت کینوا سفید، قرمز و سیاه

دانه­ های کینوا در رنگ­های مختلف در سراسر جهان کشت می­شوند ولی رایج­ ترین رنگ­های کینوا سفید، قرمز و سیاه است. در این بین کینوا سفید متداول­ترین نوع محسوب می­شود رنگ آن تا حدی متمایل به کرم است حتی در برخی نواحی مانند ایران رنگ آن تیره­تر نیز می­باشد، از این رو کینوا طلایی نیز نامیده می­شود. تفاوت کینوا سفید، قرمز و سیاه به لحاظ ارزش غذایی بسیار ناچیز است، تنها کینوای قرمز و سیاه نسبت به سفید از درصد آنتی اکسیدان بالاتری برخوردار هستند. تفاوت اصلی میان کینوا سفید، قرمز و سیاه به بافت و زمان پخت برمی­گردد. به این ترتیب که کینوا سفید ظریف­ترین بافت را داراست و پس از پخت از انواع دیگر نرم­تر است مناسب­ترین گزینه برای استفاده به جای برنج می­باشد، سپس کینوا قرمز که پخت آن حدود ۳ الی ۴ دقیقه بیشتر زمان می­برد، کینوا قرمز پس از پخت رنگی متمایل به قهوه­ای می­یابد و از نظر مزه، طعم و بو تا حدی مشابه فندق است این نوع کینوا بیشتر برای تهیه سالاد و دسر کاربرد دارد، در آخر نیز کینوا سیاه به ۵ الی ۶ دقیقه زمان بیشتر از کینوا سفید برای طبخ احتیاج دارد و در اکثر مواقع برای ایجاد تضاد رنگی زیبا در انواع دسر، کیک، سالاد و … به کار می­رود. میکس سه رنگ کینوا نیز که از ترکیب این سه تشکیل شده است، به دلیل طیف رنگی زیبا که ظاهری دلپذیر ایجاد می­کند، برای انواع سالاد و در رستوران­ها، بسیار پرکاربرد و پرطرفدار است. به طوری که اکثر عرضه­ کنندگان کینوا این ترکیب را در بین محصولات خود قرار می­دهند.

مهم­ترین فواید کینوا

از مهم­ترین فواید کینوا بدون گلوتن بودن آن است که می­تواند آن را به عنوان مناسب­ترین و مفیدترین جایگزین غلات برای کسانی که مشکلات گوارشی دارند و یا از بیماری سلیاک رنج می­برند، معرفی کرد. کینوا از نظر ژنتیکی دستکاری نشده است و به صورت ارگانیک کشت می­شود. نکته دیگر که گیاه کینوا را متمایز می­سازد این است که این دانه مغذی پروتئین کامل است و تمام آمینواسیدهای مورد نیاز بدن را داراست.

بهترین روش پخت کینوا

اگر زمان کمی برای پخت و پز دارید کینوا یک گزینه ایده­آل است. بهترین روش پخت کینوا بسیار آسان، مشابه برنج و به این صورت است که آن را در آبکش با حفره­های ریز آبکشی نموده و با یک بند انگشت آب که بالاتر از سطح کینوا را بگیرد روی شعله قرار داده تا آب آن تمام شود. مدت زمان تقریبی پخت کینوا ۱۵ دقیقه است. می­توان از آب مرغ و یا آب گوشت به جای آب برای خوش طعم و مقوی­تر شدن استفاده کرد. به کینوای در حال پخت می­توان روغن زیتون، کره، نمک، فلفل و … نیز افزود. در ایده­آل ترین حالت اگر کینوا را دو ساعت قبل از طبخ خیساند بر بهتر شدن بافت آن موثر است.

قیمت کینوا در بازار

عوامل متعددی بر قیمت کینوا در بازار تاثیرگذار است. قیمت جهانی کینوای قرمز و سیاه به دلیل کمیاب­ تر بودن از کینوای سفید بالاتر است. کینوای ایرانی که چندین سال است کشت می­شود و به بازار راه یافته است از حیث خواص با کینوا سفید خارجی برابری می­کند، ولی از نظر ظاهری تیره­تر و در اکثر موارد ریزتر از کینوای مرغوب و درجه یک کشورهای آمریکای جنوبی چون پرو و بولیوی است. بذری که توسط موسسه نهال و بذر وارد کشور شده از کیفیت بالایی برخوردار نیست و از ارقامی است که بالاترین درصد ساپونین را در بین تمام ارقام بذر گیاه کینوا دارد. به دلیل تفاوت ظاهری، مباحث ارزی، هزینه­های گمرک و مواردی که در سطور بالا به آن اشاره شد، قیمت تمام شده کینوای ایرانی حدوداً بین یک دوم تا یک سوم قیمت انواع مختلف کینوای خارجی و قیمت جهانی کینوا است که با توجه به این موضوع اگر روی فرآوری و کیفیت تمرکز بیشتری شود این دانه خوراکی بهترین گزینه برای صادرات و ارزآوری برای کشور خواهد بود که نیازمند همت والایی است. مورد دیگر قیمت عمده کینوا در بازار است که اگر تمایل دارید بر روی خرید و فروش این محصول کار کنید و یا در برنامه غذایی روزانه خود کینوا را گنجانده اید، پیشنهاد ما به شما این است که کینوا را به صورت عمده خریداری فرمایید زیرا قیمت آن بسیار مناسب­تر و به صرفه ­تر خواهد بود.